brzydka Japonia.

Japonia jest brzydka. A przynajmniej brzydką bywa. Tak twierdzą niektórzy. Może i rzecz gustu, faktem jest jednak, że Japonia to nie tylko barwne kimona, drewniane świątynie i lśniące nowoczesne samochody. To także zakurzone zaułki, ciemne ślepe uliczki, chaos pod nogami i nad głowami i natura zamknięta w betonie. Jak każdy kraj, tak i Japonia, ma swoje ciemne strony. Kto czytał Psy i demony, ten wie, o czym mówię. Jednak do napisania tego posta zainspirowała mnie nie książka Kerr'a, którą czytałam już dawno temu, ale ta strona Ugly Japan. Temat brzydoty japońskiej wiąże się, rzecz jasna, z haikyo, o czym kiedyś już nadmieniłam tutaj i może kiedyś napisze więcej jeszcze.

"A czy japońska estetyka, pojmowana jako to szczególne uwrażliwienie Japończyków na piękno, obroniła się w czasach współczesnych? Niektórzy sceptycy i chłodni realiści, jak choćby Alex Kerr, daliby odpowiedź negatywną, lecz większość japonistów, do których i ja należę, pozostanie idealistami i zawsze dostrzegać będzie piękno japońskiej sosny stojącej samotnie na nadmorskim urwisku, świadomie omijając wzrokiem szare, wybetonowane nabrzeże."

I coś w tym jest. Czasami wędrując po Japonii odniosłam wrażenie, że roboty drogowe, stare niedziałające neonowe szyldy, worki ze śmieciami rozłożone wzdłuż drogi są poza świadomością Japończyków. Z jednej strony są to elementy codzienności i trudno je ignorować. Z drugiej, wydają się być tak nietrwałe (droga w końcu zostanie naprawiona, neon ktoś wrzuci do kosza, a worki zostaną zabrane), że ludzie omijają je wzrokiem skupiając się na kwitnących wiśniach.

Z drugiej strony, jest wiele miejsc, które zastygły w czasie i przestrzeni. Wystarczy zejść z głównego szlaku w Tokio i trafiamy na zapyziałe bary z otłuszczonymi ladami, walające się kartony, wszędobylskie druty, kable, stare żarówki. To też jest Japonia. Czy brzydka? Jak już wspomniałam, to rzecz gustu. Dla mnie to Japonia prawdziwa. Równie tak samo jak Złoty pawilon w Kioto czy lolitki z Harajuku. Piękno brzydoty.

Niektórym zabudowa np. Tokio wydaje się być bez ładu i składu. Słyszałam kilka opinii osób, że budynki są brzydkie, jak z plastiku etc. Może wynika to z faktu, że ja się w Japonii czuję dobrze i jest to dla mnie za każdym razem nie lada atrakcja bycie tam i odkrywania tamtej rzeczywistości, że ja lubię to wszystko, ten cały nieład, beton i tandeta składa mi się w całość na twór, jakim jest Japonia*.

(Cyt. za: Beata Kubiak Ho-Chi, Estetyka i sztuka japońska. Wybrane zagadnienia, Kraków 2009, s. 20.)

* Co nie oznacza, że zachwycam się pięknem betonowej świątyni czy plastikowych bambusów i popieram stosunek Japończyków do niszczenia swojego kulturowego dziedzictwa i krajobrazów. Ale o tym następnym razem.