Tokyo Lifestyle Book, czyli o Tokio trochę spoza utartego szlaku

Tokio. 東京

Miasto sprzeczności. Betonowych ulic i ogródków zen na dachach wieżowców. Metropolia mająca swój własny rytm, która według niektórych nigdy nie zasypia. Przestrzeń zamknięta w dwóch znakach kanji. 

Czasami dostaję pytania typu: co jest lepsze, Tokio czy Kioto? Gdzie spędzić więcej czasu? Które miasto jest bardziej japońskie? 

Oczywiście, nie mam na te pytania jednoznacznych odpowiedzi. Nie da się jednak ukryć, że Tokio urosło już do miana miasta-ikony i w świadomości wielu osób reprezentuje całą Japonię. Jest miastem-symbolem wymienianym jednym tchem razem z innymi jak Londyn, Paryż czy Nowy Jork. 

Dla mnie Tokio to drugi dom na końcu świata. Mimo że spędziłam w nim łącznie tylko kilka miesięcy uwielbiam tam wracać i zawsze czuję się tam po prostu dobrze. Swojsko.

Takie swoje Tokio opisuje w niedawno wydanej książce Aleksandra Janiec. Tokyo Lifestyle Book to [...] przewodnik nieabsolutny, bardzo osobisty, choć tworzony w zespole, przygotowany po to, by ukazać Tokio z jak najszerszej perspektywy, jak pisze sama autorka. To przewodnik-reportaż, który ukazuje nam mniej wyświechtane oblicze tego miasta, a co ważniejsze oddaje głos również jego mieszkańcom.

Przyznam, że dosyć sceptycznie podchodziłam do tej publikacji - odczuwam niemały przesyt określeniem lifestyle i miałam obawy, że będzie to i może pięknie wydana książka (tu się nie pomyliłam), ale raczej uboga w treść i tendencyjna (tu na całe szczęście nie trafiłam w dziesiątkę).

Zacznijmy więc od formy, która urzeka od pierwszych stron swoją różnorodnością. Mamy tu i odręcznie rysowane mapki, i zdjęcia z Polaroida, i wspaniałe fotografie Kisshomaru Shimamury, a także sporo pustej przestrzeni oraz duże znaki kanji zwiastujące kolejne rozdziały. To wszystko sprawiło, że odkrywałam Tokyo Lifestyle Book strona po stronie z wielką przyjemnością i bez pośpiechu, zwracając uwagę na każdy szczegół. Układ stron książki jest przemyślany i przejrzysty, co sprawia, że czyta się ją lekko, a ilość informacji nie przytłacza. Jedyne, co mnie trochę raziło, to wertykalnie powrzucane ciekawostki, które zaburzały odbiór całości (zarówno pod względem treści, jak i wrażeń wizualnych).

Tokyo Lifestyle Book opisuje Tokio z perspektywy wybranych dzielnic takich jak Asakusa, Ginza czy Roppongi. Każdy rozdział w kilku słowach przedstawia daną część miasta i rozpoczyna się małą mapką z zaznaczonymi atrakcjami. Dostajemy spis godnych polecenia miejsc - głównie związanych z szeroko pojętym designem (muzea, restauracje, sklepy, etc.), są przepisy kulinarne, niezbędnik, w którym autorka zamieszcza informacje np. o popularnych japońskich magazynach czy rodzajach zakwaterowania, oraz wywiady z mieszkańcami opisywanej dzielnicy (są to głównie osoby związane ze sztuką, modą i designem, często studenci Bunka School of Fashion).

"W Tokio kocham najbardziej dziwaczność naszej kultury - sprzeczności między tradycyjnym stylem i tym zachodnim, prostym i barwnym. Tak samo jest w końcu z naszą tradycją i szybko zmieniająca się historią."  

Takemaru, student Bunka School of Fashion

Wywiady (a raczej wypowiedzi) to zdecydowanie moja ulubiona część Tokyo Lifestyle Book. Autorka oddaje głos mieszkańcom Tokio dzięki czemu poznajemy ich spojrzenie na to miasto. Perspektywa localsów zawsze mnie ciekawi, tym bardziej cieszy, że dzięki Tokyo Lifestyle Book możemy więcej się o nich dowiedzieć, ich pasjach i profesjach, a także ulubionych miejscach, w których spędzają czas. I samemu je odwiedzić. Troszkę miałam wrażenie, że wypowiadające się osoby były dosyć powściągliwe w swoich ocenach, a ich sposób wypowiedzi zbyt poukładany. Być może to kwestia zredagowania, być może wciąż silnego w japońskiej kulturze tatemae (建前), czyli "publicznego ja"*.  

W Tokyo Lifestyle Book zawartych jest sporo ogólnych informacji odnoszących się do społeczeństwa i kultury Japonii, między innymi o publicznych łaźniach sentō, kimonach, religii shintō, kuchni, etc. Tematy te potraktowane są jednak w ogólnikowy sposób i mnie osobiście nie do końca pasowały do idei całości. Wolałabym, żeby treść oscylowała wokół głównego wątku designu. Mam więc niedosyt po przeczytaniu tej książki, obyło się również bez większych zaskoczeń, ale całość napisana jest zgrabnie i interesująco, mimo że momentami zbyt pobieżnie (jak dla mnie).

A to, co mnie zainteresowało najbardziej, poza wspomnianymi już wywiadami z tokijczykami, to subiektywne Tokio widziane oczami autorki, która na co dzień obraca się w środowiskach związanych ze sztuką, projektowaniem i modą. A co za tym idzie, mamy wgląd do jej rekomendacji na spędzanie czasu w tym mieście - i nie znajdziemy tutaj tych wszystkich miejsc must see, które opisuje większość przewodników po Tokio.

"Można powiedzieć, że jestem zadowolonym byłym salarymanem. Pracowałem kiedyś w garniturze, jednak nie było to zajęcie dla mnie. Dzisiaj żyję z układania kwiatów." 

Numero, florysta

Przyznam, że nie wszystkie proponowane przez autorkę miejsca znam, a tylko kilka udało mi się odwiedzić. Tym bardziej te wskazówki są dla mnie cenne. Natomiast dla osób, dla których wyjazd do Tokio to po prostu kolejna podróż, dla osób, które zawitają do stolicy na chwilę i po raz pierwszy chcąc poznać kwintesencję tego miasta, Tokyo Lifestyle Book może być świetnym uzupełnieniem, ale raczej nie zastąpi przewodnika bardziej praktycznego.

Zdecydowanie motyw przewodni Tokyo Lifestyle Book, czyli design, sprawia, że jest to publikacja nietuzinkowa na naszym rynku. Dzięki autorce otwierają się przed nami szersze możliwości, aby eksplorować Tokio trochę inaczej. Zejść nieco z utartego szlaku i podążając wskazówkami zawartymi w książce natrafić i odkrywać wspaniałe miejsca, które inaczej łatwo moglibyśmy przegapić albo w ogóle nie zdawać sobie sprawy z ich istnienia. Oczywiście, Tokyo Lifestyle Book nie wyczerpuje tematu design'u/sztuki/mody w Tokio, ale jest świetnym otwarciem. Czekam na więcej. :)

* Więcej w tym temacie do poczytania między innymi tutaj.

(Cyt za: Agnieszka Janiec, Tokyo Lifestyle Book, Kraków 2019, s. 13.)
(Cyt za: Agnieszka Janiec, Tokyo Lifestyle Book, Kraków 2019, s. 92.)
(Cyt za: Agnieszka Janiec, Tokyo Lifestyle Book, Kraków 2019, s. 67.)